6698 sayılı KVKK ile, kişisel verileri işlenen gerçek kişilere getirilen başvuru hakkına ilişkin kademeli bir usul öngörülmüştür. Kanun, ilgili kişiler için öncelikli olarak veri sorumlusuna başvurma zorunluluğu getirmiş olup, bu yol tüketilmeden Kurula şikayet yoluna başvurulması söz konusu değildir.
Hangi Talepler, KVKK Başvuru Konusu Olabilir?
Kişisel verileri işlenen kişilerin, veri sorumlusuna aşağıdaki talepler ile başvurmaları mümkündür:
- Kendilerine ait kişisel verilerin işlenip işlenmediğini öğrenme
- Kendilerine ait kişisel verilerin işleniyor olması durumunda, bu kişisel verilerin neler olduklarını öğrenme,
- Kendilerine ait işlenen kişisel verilere ilişkin içeriklerde eksiklik ya da yanlışlık bulunması durumunda bunların düzeltilmesini isteme,
- Kendilerine ait kişisel verinin işlenmesinde bir hukuka aykırılık olması halinde, bu verilerin yok edilmelerini ve bu yok etme işleminin, verilerin açıklandığı üçüncü kişilere bildirilmesini ve bu sebeple uğranılan zararlarının giderilmesini talep etme.
Veri Sorumlusuna Başvuruda Aranan Şartlar Nelerdir?
Yukarıda sayılan taleplere ilişkin başvurularda Kanun, yazılı yapılması yani ıslak imzalı olması şartı aramaktadır. Güvenli elektronik imza ile imzalanan belgeler de bu şartı sağlamaktadır.
Kurula Başvurunun Şartları Nelerdir?
Veri sorumlusuna usulüne uygun yapılan başvurunun;
- Veri sorumlusunca reddedilmesi
- Veri sorumlusunca verilen cevabın yetersiz bulunması
- Veri sorumlusunun 30 gün içerisinde hiç cevap verilmemesi durumlarında,
Şikayet yolu ile Kurula başvuru hakkı doğar. Kurula şikayet için öngörülen süre, veri sorumlusunun cevabının öğrenildiği tarihten itibaren otuz ve her halükarda başvuru tarihinden itibaren altmış gündür. Şikayet haricinde de Kurul, ihlal iddiasını herhangi başka bir şekilde öğrenmesi durumunda kendiliğinden harekete geçerek gerekli incelemeyi yapar. Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunun 6. maddesinde belirtilen şartları taşımayan ihbar ve şikayetler, Kurulca incelemeye alınmaz. Şikayet tarihinden itibaren altmış gün içerisinde herhangi bir cevap verilmediği takdirde, Kurula yapılan şikayet, reddedilmiş sayılır ve idari yargıda dava açma süresi başlar. Kurul, yaptığı incelemeler neticesinde, herhangi bir hukuka aykırılık tespit ederse, veri sorumlusu tarafından giderilmesine karar verir ve kararı taraflara tebliğ eder. Bu karar, tebliğden itibaren gecikmeksizin ve en geç otuz gün içerisinde yerine getirilir. Ayrıca Kurula başvuru sırasında, telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve açıkça hukuka aykırılık şartlarının birlikte gerçekleşmesi halinde, nihai karardan önce veri işlenmesinin veya verinin yurt dışına aktarılmasının durdurulmasına ilişkin bir tedbir kararı vermesi de talep edilebilir. Tarafların, Kurulca verilen kararlara karşı idare mahkemelerinde dava açma hakları saklıdır.
KVKK ile Getirilen Yaptırımlar Nelerdir?
- Aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmeyen veri sorumluları hakkında 6698 sayılı KVKK uyarınca, 5.000 Türk Lirasından 10.000 Türk Lirasına kadar,
- Veri güvenliğine ilişkin yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında 15.000 Türk Lirasından 1.000.000 Türk Lirasına kadar,
- Veri Sorumluları Siciline kayıt zorunluluğunu aykırı hareket edenler hakkında ise 20.000 Türk Lirasından 1.000.000 Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanır.
Ayrıca GDPR ile getirilen veri koruma kurallarına ilişkin ihlaller karşı ise 200 milyon Avro veya hizmet sağlayıcının küresel gelirinin yüzde dördü gibi önemli miktarlarda yaptırımlar öngörülmektedir.
KVKK Dışında Başvuru Hakları Nelerdir?
Kişilik hakları ihlal edilen veri sahiplerinin, genel hükümlere göre tazminat hakları ise KVKK’da saklı tutulmaktadır. Yani kişilik hakkı ihlallerine ilişkin doğrudan yargı organlarına başvurmanın önünde herhangi bir engel söz konusu değildir. Önce veri sorumlusuna başvuru zorunluluğu, Kurula başvurunun bir ön koşulu olup; yargıya başvurulması için böyle bir şartın yerine getirilmesi aranmamaktadır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, ilgilinin açık rızası, daha üstün nitelikte özel veya kamusal yarar ya da kanunun verdiği yetkinin kullanılması gibi haklı bir sebep olmaksızın, kişilik hakları hukuka aykırı bir saldırıya uğrayan kimseler için aşağıdaki talepler ile kendi yerleşim yerleri ya da ihlali gerçekleştiren tarafın yerleşim yerindeki Hukuk Mahkemelerine başvurma hakkı tanınmıştır:
- Kişilik haklarının ihlali tehlikesinin önlenmesi,
- Devam etmekte olan saldırıya son verilmesi,
- Sona ermiş olsa bile etkileri devam eden saldırıda hukuka aykırılığın tespiti,
- Tüm bunlarla beraber düzeltme ya da kararın üçüncü kişilere bildirilmesi ya da yayımlanması,
- Kişilik haklarına hukuka aykırı saldırı neticesinde meydana gelen zararlara ilişkin, maddi ve manevi tazminat,
- Bu saldırı neticesinde elde edilmiş bir kazanç söz konusu ise bu kazancın, vekaletsiz iş görme hükümleri uyarınca veri sahiplerine verilmesi.
Ayrıca Cumhuriyet Başsavcılıklarına yapılacak şikayet başvurusu üzerine ya da Cumhuriyet Başsavcılıklarının resen yürütecekleri soruşturma ve açılacak Ceza Davası neticesinde ise aşağıdaki yaptırımlar öngörülmektedir:
- Hukuka aykırı olarak kişisel veri kaydeden kimseler, bir yıldan üç yıla kadar; (verinin niteliğine göre bu ceza yarı oranında artırılabilir)
- Bu verileri hukuka aykırı olarak ele geçiren veya yayan kimselere iki yıldan dört yıla kadar,
- Bu verilerin silinmesi, yok edilmesi veya anonim hale getirilmesi yükümlülüğüne aykırı hareket eden kimselere ise, bir yıldan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
